ورزش و تاثیر آن بر سلامت جسم، روح و زندگی اجتماعی

 مقدمه

آدمی در مراحل تمدن به درجات عالی رسیده و اندیشه و فکر او بسیار تابناک شده و حاصل کار و اندیشه و هوشمندی انسان یعنی علوم و معارف بشری نیز روز به روز وسعت یافته است. هر یک از دانش‌ها و فروغ معرفت‌های انسانی در قرن بیستم به صورت دریای پهناور درآمده است به‌طوری که در هر یک از رشته‌های علوم باید سال‌ها وقت صرف کرد تا در آن تخصص یافت و به مقام شامخی رسید، نه‌تنها ناگزیر است از برگزاری مسابقه آن علم یا فن در جهان آگاه گردد و از بزرگان آن رشته تاسی جوید و پیش برود، بلکه همین فرد باید علاقمند به این رشته هم باشد و همین موارد لزوم داشتن اطلاعات کافی و یا معلومات عمومی را ایجاب می‌کند. امروزه هیچ‌کس حتی کسانی که فقط ورزش را به‌خاطر ورزش نه به‌خاطر اهداف قهرمانی در رقابت‌های رسمی انجام می‌دهند، نمی‌توانند منکر ارزش روش‌های علمی در بالابردن سطح تکنیک، تاکتیک و به‌طور کلی کیفیت تیم‌ها در هر نوع ورزشی باشند. در ورزش اجرای صحیح مهارت‌ها وابسته به رعایت اصول و قوانینی علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیومکانیکی است .

وقتی رقابت‌ها در سطح حتی صدم ثانیه‌ها کشیده می‌شود صرف‌نظر از تلاش شخصی ورزشکار در پیروزی، به‌طور دقیق ارزش تمرینات و نحوه استفاده حداکثر از قدرت و توان ورزشکار در تمرینات توسط یک مربی آگاه و با استفاده از روش‌های علمی و سایر خصوصیاتی که یک مربی موفق باید داشته باشد از جمله اصول علمی تربیت‌بدنی، برنامه‌ریزی صحیح تمرینات به نحوی که ورزشکار در روز مسابقه در حداکثر کیفیت بدنی و توان مسابقه باشد به طور کامل روشن و غیر قابل انکار است .

اگر ما ادوار گذشته را مورد مطالعه قرار دهیم درمی‌یابیم که در مسیر عمومی تاریخ زندگانی انسان، فرهنگ‌ها و تمدن‌های بسیاری به‌وجود آمده است و پیدایش اجتماعات و حرکت آنان اگر چه به ظاهر مستقل بوده ولی به حقیقت در یکدیگر تاثیرات متقابل داشته و تاریخ عمومی بشر را از جنبه‌های حرکت درونی و بیرونی به‌وجود آورده است .

اگر چه علوم ورزشی و نقش اساسی آن در بین تمامی ملل هنوز به مراحل کمال نرسیده ولی بدین نتیجه نهایی رسیده است که:

ـ اولا: اجتماع انسانی چون تشکل الکترونی و پروتونی و تجمع منظومه های شمسی پیوسته متحرک و متکامل بوده و از مراحل مختلفی گذشته است.

ـ در ثانی : تحول و حرکت افراد اجتماع نه فقط از جنبه‌های معنوی و درونی مورد مطالعه بوده بلکه برای تطابق حرکات روحی و جسمی انگیزه‌های علمی را مورد توجه قرار داده و دوام حیات و زندگی خویشتن را در این یافته است که جسم و روح خود را مبتنی بر تحول زمان و نظام خلقت هماهنگ ساخته تا با توازن این دو پدیده محسوس و معقول سزاوار عدل آفرینش و محق به ادامه زندگی سالم و متعالی باشد .

ورزش محتوی زندگی نیست بلکه نوایی است که زندگی را همراهی می‌نماید . حفظ سلامت ملل و ایجاد تحول در جوامع مختلف، همان قدر برای سرنوشت و زندگی بشری مهم بوده است که اکتشافات و اختراعات صنعتی بوده اند .

همه این تلاش‌ها ، تحقیق‌ها ، تفسیرها و تجربیات و آزمایش‌های علمی در مدت بیش از دو قرن باعث شدند تربیت‌بدنی به صورت علم جداگانه‌ای درآمده و انجام ورزش برای مردم جوامع صنعتی جنبه حیاتی پیدا کند برای این که احتیاج جوامع کنونی، به نیروی انسانی سالم بیش از هر زمان دیگر قابل لمس است، در جوامعی که نارسائی‌های کمی و کیفی ورزش وجود دارد عقب افتادگی آن جامعه نیز چشم گیر است و از این روست که ورزش امروز در جوامع مترقی دنیا علاوه بر اثرات بهداشتی و نقش مهم آن در سلامت یک ملت به عنوان یک پدیده ی اجتماعی و عامل مهم اقتصادی مورد مطالعه و پژوهش علمی قرار می گیرد به این دلیل که ترقی دانش و فنون و پیشرفت تمدن مسائل تازه ای به وجود آورده است که در گذشته یا مورد نظر نبوده و یا آن که چندان توجهی به آن نمی شد .

بررسی‌های عملی ورزش و تربیت‌بدنی در جوامع صنعتی امروز جدا از پژوهش‌های پزشکی، آموزش و پرورش، روانشناسی، بهداشت، جامعه‌شناسی ، اقتصاد و تاریخ نبوده بلکه با همه علوم فوق رابطه مستقیم دارد .

تربیت‌بدنی فرصت را به کودک، نوجوان و جوان می‌دهد که استعدادهای خود را بیازماید و به پرورش خود با راهنمایی مربی آگاه همت ورزد . نوجوان و جوان امروزی فقط در محیط ورزش حاضر است نظم را بپذیرد، چرا که در آن محیط همه مانند او به دستورها و مقررات مربوط احترام می‌گذارند و مسئله تبعیض مطرح نیست همسالان و همراهان دیگرش هم مجبورند به دستورهای مربی عمل کنند .

● فصل اول : ورزش و تأثیرات آن بر بدن انسان

۱ ) تاثیر ورزش بر قلب و عروق

قلب یکی از اعضا حساس و مهم بدن حیوانات و انسان است. در انسان، هر گونه اختلالی در عملکرد قلب، موجب اختلال در فعالیت‌های روزانه خواهد شد. یکی از راه‌های مراقبت از قلب، انجام فعالیت‌های جسمانی و ورزش‌های مناسب - به تناسب وزن و سن است.

▪ تأثیرات مثبت ورزش بر سیستم قلبی عروقی عبارتند از:

۱)تقویت عضله قلب و سایر عضلات بدن.

۲)تسریع در جریان خون و انتقال بهتر اکسیژن به قسمت‌های مختلف بدن.

۳)پیشگیری از بروز بیماری فشار خون به دلیل کاهش کلسترول و باز شدن عروق .

۴) به دلیل تقویت عضله قلب و افزایش قدرت انقباضی آن، تعداد ضربان قلب در حالت استراحت در هردقیقه کمتر شده و در مقابل، خون با نیروی بیشتری به جریان می‌افتد.

۵)با انقباض عضلات پا در حین ورزش، خون راحت‌تر به قلب باز می‌گردد و از بروز واریس در پاها جلوگیری می‌شــود.

۲) تاثیر ورزش بر دستگاه تنفس

علاوه بر اثرات مثبت ورزش بر سیستم قلب و عروق و افزایش توانمندی عضلات بدن، دستگاه تنفس نیز توانایی بیشتری پیدا می‌کند. در زمان انجام فعالیت جسمانی و ورزش ، مقدار مصرف اکسیژن اعضا مختلف بدن افزایش پیدا می‌کند و حجم و سرعت جریان خون برای رساندن مواد مغذی و اکسیژن به اعضاء و بافت‌های مختلف افزایش می‌یابد. در جدول مقایسه مقدار جریان خون در حالت استراحت و تمرینات سنگین ورزشی را مشاهده می‌کنیم که بیانگر مقدار اکسیژن مصرفی و مورد نیاز اندام‌ها‌ی بدن است .

مهم‌ترین اثرات ورزش بر دستگاه تنفس عبارتند از :

*با ورزش کیسه‌های هوایی شش‌ها بیشتر باز شده و بازدهی آن‌ها افزایش می‌یابد.

*افزایش حجم تنفسی در طول شبانه‌ روز ، موجب دریافت اکسیژن بیشتر و رساندن آن به اندام‌های بدن می‌شود .

* قابلیت دریافت و مصرف اکسیژن بیشتر ، موجب می‌گردد کارآیی جسمانی افزایش یافته و دیرتر خسته

شویم .

۳) تاثیر ورزش بر دستگاه گوارش

کارکرد صحیح دستگاه گوارش تا حدود زیادی بیانگر صحت و سلامت انسان است به گونه‌ای که بسیاری از متخصصین داخلی معتقدند اکثر بیماری‌های انسان مربوط به اختلال در دستگاه گوارش می‌باشد.

▪ اثرات مثبت ورزش بر دستگاه گوارش عبارتند از :

1)تمرینات بدنی موجب تحریک اشتها و میل به غذا می‌شود. مخصوصاً در افرادی که دچار بی اشتهایی عصبی هستند ، این اثر بسیار مشهود است.

۲)ورزش با تحریک دستگاه گوارش مانع ایجاد یبوست می‌شود .

۴) تاثیر ورزش بر دستگاه حرکتی

اثرات مفید ورزش بر سلامت و کارکرد بسیار خوب دستگاه عضلانی اسکلتی بر کسی پوشیده نیست و اولین عضوی که با ورزش کردن ، تغییرات مطلوبی را در آن احساس می‌کنیم ، عضلات اندامهای حرکتی است.

مهم‌ترین اثرات مفید ورزش بر دستگاه حرکتی عبارتند از :

۱) عضلات بدن با انجام ورزش مناسب تقویت می‌شوند و قدرت کارآیی جسمی افزایش می‌یابد.

۲) ورزش صحیح از آرتروز جلوگیری کرده موجب سلامت و استحکام مفاصل می‌شود و مقاومت مفاصل را در مقابل صدمات افزایش می‌دهد .

۳)موجب کشش عضلات و انعطاف پذیری بیشتر بدن می‌شود.

۴) ورزش موجب استحکام استخوان‌ها شده و از پوکی آن جلوگیری می‌کند .

۵) با تقویت عضلات ستون مهره‌ها از بروز کمر درد پیشگیری شود .

۶)همچنین ورزش از شل شدن عضلات جلوگیری کرده و ذخیره انرژی عضلات را افزایش می‌دهد .

7) تأثیر ورزش بر غدد داخلی

با تمرین‌های مناسب ورزشی ، ترشحات غدد داخلی تنظیم شده و در شرایط مختلف به مقدار لازم در بدن هورمون مورد نیاز ترشح می‌شود. در نتیجه ، ورزش تاثیرات مطلوبی بر جسم و روان انسان خواهد گذاشت. در بیماران دیابتی و افرادی که مستعد به دیابت هستند قند خون به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد.

8) تاثیر ورزش بر دستگاه عصبی

تمرینات مرتب ورزش موجب بهبود کار سیستم عصبی و هماهنگی لازم بین اعصاب و عضلات خواهد شد.

▪ مهمترین اثرات مثبت ورزش بر دستگاه عصبی عبارتند از :

۱) ورزش از فشارهای روانی و ناراحتی‌های روحی می‌کاهد و راهی مناسب برای مقابله با افسردگی است.

۲) با بهبود کار سیستم عصبی - عضلانی ، موجب چالاکی و افزایش کارآیی بدن می‌شود.

۳) ورزش مؤثرترین راه برای درمان بی‌خوابی است .

۷) اثرات ورزش بر طول عمر

به طور کلی طول عمر افرادی که تمرینات ورزشی مناسبی دارند ، بیشتر از افراد غیر ورزشکار است. سن بیولوژیکی افراد ورزشکار (در ورزش‌های سبک) کمتر از افراد غیر ورزشکار است. بنابراین این‌گونه افراد از نظر ظاهری نیز افرادی شاداب و جوانند. یک علت طول عمر ورزشکاران ، مقاومت بدنی آنان در مقابل بیماری‌های عفونی است.

۸) افزایش توده‌ی عضلانی بدن

تمرینات مرتب و منظم ورزشی در زندگی افراد باعث کاهش بافت چربی و افزایش توده‌ی عضلانی بدن می ‌شود که این امر به نوبه‌ ی خود باعث افزایش مصرف انرژی پایه ‌ی بدن می ‌شود. در حدود ۷۵- ۶۰ درصد انرژی کل مصرفی روزانه مربوط به انرژی مصرفی در حال استراحت است، یعنی حالتی که شخص هیچگونه

فعالیت جسمی نداشته و به ‌طور کامل در حال استراحت یا درازکش است. از این مقدار انرژی مصرفی، ۱۸ درصد آن مربوط به مصرف انرژی در عضلات در حال استراحت است. بنابراین می ‌توان به سادگی دریافت که حتی اگر شخص به علت خاصی در طول روز هیچگونه فعالیتی نداشته باشد و در حال استراحت مطلق باشد، در صورت ورزشکار بودن و داشتن توده ‌ی عضلانی بیشتر، مصرف انرژی پایه ‌ی وی بیشتر از یک شخص غیر ورزشکار با توده‌ ی عضلانی کمتر در همان شرایط خواهد بود و بدیهی است که با احتمال کمتری دچار چاقی در آینده خواهد شد.

۹) افزایش کل انرژی مصرفی روزانه

علاوه بر نقش ورزش در افزایش مصرف انرژی در حال استراحت (از طریق افزایش بافت عضلانی و کاهش بافت چربی غیرفعال)، کل انرژی مصرفی روزانه نیز با ورزش از طریق افزایش انرژی مصرف شده در فعالیت جسمانی نیز افزایش می ‌یابد. انرژی مصرف شده در فعالیت جسمانی می ‌تواند بسیار متغیر باشد و مشخص شده است که از ۱۰۰کیلو کالری در روز، در یک شخص با فعالیت نشسته، تا بیش از ۳۰۰۰ کیلو کالری در روز، در یک دونده ‌ی ماراتون می ‌تواند نوسان داشته باشد که این امر خود به افزایش سوخت بافت چربی و کاهش وزن کمک می‌ کند (میزان متوسط دریافت انرژی از طریق غذا در یک رژیم معمولی ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ کیلو کالری در روز است .

۱۰)تأثیر در زندگی خانوادگی و اجتماعی و در شغل افراد

مسلماً یک شخص ورزشکار با تنبلی و کسالت بیگانه است و علاوه بر داشتن هیکلی متناسب و خوش فرم از روحیه‌ ی بالا و شادابی نیز برخوردار است و این موفقیت، ارتباطات وی را در زندگی روزمره، چه در خانواده و چه در اجتماع یا محیط کار تضمین می ‌کند.

مسلماً کارفرمایان در استخدام افراد، این معیارهای مهم را در نظر خواهند گرفت. بنابراین یک شخص سالم و تندرست، از موقعیت و پیشرفت شغلی بهتری نسبت به افراد چاق و کم تحرک برخوردار خواهد بود.

۱۱) پیشگیری از ابتلا به آلودگی ‌های اجتماعی

یک فرد سالم و ورزشکار قطعاً به ‌طور ناخودآگاه از سیگار دوری می‌ کند، چون در می‌ یابد با ورزش به اکسیژن بیشتری نیاز دارد، ولی سیگار یا مواد مخدر به وضوح انرژی وی را کم کرده و او را ضعیف ‌تر می ‌کند. بنابراین خود به خود برای پیشرفت در امور ورزشی خویش و برای انجام تمرینات، از این مواد دوری می جوید.

از طرفی، در یک محیط ورزشی سالم، از این گونه افراد و آلودگی‌ ها کمتر می ‌توان اثری یافت و احتمال ابتلای چنین افرادی به آلودگی‌ های اجتماعی بسیار پایین بوده و به دلیل روحیه‌ ی ورزشی از بسیاری ناهنجاری‌ های دیگر اجتماعی، که با خلق و خوی جوانمردی و ورزشکاری همخوانی ندارد، پرهیز می‌ کنند.

● فصل دوم : ورزش و درمان بیماری‌ها

1) درمان سرطان با ورزش

بدن انسان حدود ۱۰۰ تریلیون سلول دارد و در حالات طبیعی این سلولها بطور منظم خود را بازسازی می نمایند. سلولها طوری رشد می نمایند که بافتهای پیر و فرتوت قادر به جایگزین شدن و جراحات قابل ترمیم‌اند. لیکن، در بعضی موارد عده ای از سلولها به‌طور غیر طبیعی و غیر قابل کنترل رشد می‌نمایند. بعضی از سلولها رشد کـــرده و توده ای از بافت بنام تومور را بوجود می آورند ، که می تواند بدخیم باشد. یک تومور بدخیم، سرطان در نظر گرفته می شود. سلول‌های سرطانی از نوعی به نوع دیگر فرق می‌کند. بعضی از انواع سریع رشد می‌نمایند در حالی که در انواع دیگر ممکن است سال‌ها طول بکشد تا چنین رشدی ایجاد شود. در هر بافت یا اندام بدن، بیش از صد نوع سرطان ممکن است به‌وجود آید. احتمالاً سرطانی با رشد غیر طبیعی یک سلول که بعدها به میلیونها سلول سرطانی تقسیم می‌شود آغاز می‌گردد.

قبل از آنکه سرطانی قابل تشخیص گردد نزدیک به یک میلیون سلول که معادل توموری یک سانتیمتری است ایجاد شده است. سلولها از راه متاستاز (حرکت باکتری یا سلولهای بدن از یک قسمت بدن به بخش دیگر) از تومور بدخیم جدا گشته، به سایر مناطق بدن مهاجرت می‌نمایند و قادر به ایجاد یک سرطان جدید در آنجا می‌باشند. گرچه اکثر سلول‌های سرطانی توسط سیستم ایمنی از بین می‌روند تنها یک سلول سرطانی برای جایگزینی در محلی دیگر و پیدایش یک سرطان جدید کافی است. در مقابل، تومورهای خوش‌خیم به سایر بافت‌های هجوم نمی‌آورند، آنـــها می‌توانند با فعالیت‌های طبیعی بدن تداخل نمایند اما بندرت سبب مرگ می‌شوند .

۸۰ درصد کل سرطان‌های انسان با شیوه زندگی یا عوامل محیطی ارتباط دارند (شامل غذا، مصرف تنباکو، مصرف بیش از حد الکل، زیاد در معرض آفتاب قرار گرفتن، قرار گرفتن در معرض خطرات شغلی) . اکثر این سرطان‌ها در صورت عادت‌های مثبت در شیوه زندگی قابل پیشگیری می‌بودند. در نواحی بیرمنگام و میدلند غربی انگلستان نسبت به سرطان‌های وابسته به عوامل محیطی بدقت مورد مطالعه قرار گرفت. گزارش نشان داد که فقط ۶ درصد سرطان‌ها در مردان و ۲ درصد در زنان از محل کار منشاء گرفته بودند. این حقیقت که در حال حاضر سرطان به‌عنوان قابل درمان‌ترین بیماری در میان کل بیماری‌های مزمن در نظر گرفته می شود از اهمیت زیادی برخوردار است. بیش از نیمی از کلیه سرطان‌ها قابل درمانند. در سال ۱۹۸۷ بیش از پنج میلیون امریکایی که سابقه‌ای از سرطان داشتند زنده بودند. تقریباً سه میلیون نفرآنها درمان شده تلقی می‌شدند. امروزه بزرگترین عامل مبارزه با سرطان آموزش بهداشت (مسایل بهداشتی) و سلامتی و همچنین ورزش است. باید اطلاعات مربوط به عوامل خطرزا در ایجاد سرطان و راهنمایی‌های لازم جهت تشخیص سریع آن به مردم ارائه گردد.

یکی از مهم‌ترین نقشهای سیستم دفاعی بدن انسان تعیین عوامل مهاجم و جلوگیری از آن است. از دیگر نقش‌های مهم آن کشف و از بین بردن سلولهای سرطانی (تومورها) است و اخیراً محققین به این نتیجه رسیده اند که اثرات ایمونولوژی (دفاعی) ورزش در بیماریهای سرطانی تأثیر می گذارد. با مطالعات اخیر ثابت شده که تعداد افرادی که ورزش می کنند بویژه بانوان کمتر به سرطان مبتلا می گردند. زنانی که از دوران جوانی به ورزش پرداخته اند در مقایسه با زنانی که هیچ تحرکی ندارند در برابر پیشرفت انواع سرطان غیر جلدی با خطر کمتری مواجه هستند در مطالعات انجام شده فعالیت جسمانی هر فرد با شغل وی ارزیابی گردید و چنین تشخیص داده شد: مردانی که دارای مشاغل بدون تحرک می باشند، نسبت به مردانی که دارای مشاغلی با فعالیت بدنی هستند به میزان ۶/۱ برابر بیشتر در برابر خطر سرطان روده بزرگ قرار دارند.

به علاوه خطر ابتلا به سرطان با کاهش میزان فعالیت، به صورت تدریجی افزایش می یابد. دومین مورد مطالعه و تحقیق در این باب ، خطر سرطان روده را بین ۱/۱ میلیون نفر از مردان سوئدی ، در طی ۱۹ سال مطالعه و پیگیری چنین برآورد کرده است:

عدم فعالیت و کم تحرکی خطر سرطان روده را ۳/۱ برابر افزایش می دهد و مکانیسم آن را کاهش مدت زمان انتقال روده ای در جلوگیری از سرطان روده در هنگام ورزش گزارش کرده اند.

در تحقیق دیگری در مورد نقش ورزش در دوران دانشگاه چنین ارزیابی کرده اند: زنانی که در طول سالیان تحصیل در دانشکده بی‌تحرک بوده‌اند در مقایسه با دانشجویان ورزشکار، ۵/۲ برابر بیشتر با خطر سرطان دستگاه تولید مثل و ۸/۱ برابر بیشتر با خطر سرطان سینه مواجه هستند و مکانیسم دفاعی آن احتمالاً هورمونی می‌باشد که به کاهش تحریکات استروژنی ناشی از ورزش بستگی دارد.

و بالاخره محققین آمادگی جسمانی و شنا را به دلیل کشش و تقویت عضلات کمربند شانه ای به منظورجلوگیری از سرطان سینه توصیه می نمایند.

2) درمان آرتریت ( التهاب مفاصل) با ورزش

اگر شما دچار آرتریت ( التهاب مفاصل) باشید، موقع راه رفتن ، مفاصل استخوانهایتان آسیب می بینند. وقتی که از خواب بیدار می شوید، عضلات و تاندون های آنها خیلی سفت می شوند، طوریکه به سختی می توانید از رختخواب بیرون بیایید و به زحمت بلند می شوید. اما مقداری که حرکت کنید، دردتان کمتر می شود و می توانید سریعتر راه بروید.

آیا بعد از راه رفتن و کمتر شدن درد ماهیچه ها و مفاصل، بدنتان عکس العملی نشان می دهد؟

یک پزشک آمریکایی درمجله روماتولوژی، مقاله ای منتشرکرد مبنی براین که استراحت کردن، وضعیت آرتریت را بدترمی کند ولی انجام ورزش های استقامتی ، باعث کاهش درد آرتریت می شود. بیشتر افرادی که دچار آرتریت هستند، فکر می کنند باید عضلات و مفاصل استخوان ها استراحت کنند و حرکتی نداشته باشند ، ولی استراحت بدترین چیزی است که یک فرد آرتریتی می تواند انجام دهد.

داشتن آرتریت به این معنا است که غضروف‌های موجود در مفاصل، تخریب می‌شوند و موجب درد مفاصل گردند .

استراحت، عضلات را ضعیف کرده و باعث می‌شود موقع راه رفتن، مفاصل بیشتر از هر زمانی، تکان بخورند. می توان گفت ماشینتان هم به همین روش کار می‌کند. وقتی که ماشین روی یک جاده پر دست‌انداز حرکت می‌کند، فنرهای ماشین، تکان ناشی از هر برآمدگی را جذب کرده و آن را از بین می‌برند. وقتی شما راه می‌روید یا می‌دوید، غضروف مفاصل هم مانند فنر ماشین، تکان‌ها را از بین برده و جذب می‌کنند.

استراحت بی‌مورد، غضروف را ضعیف کرده و احتمال شکستن آن را زیاد می‌کند. همچنین با تضعیف ماهیچه‌ها، دیگر قادر به کنترل مفاصل نبوده و با هر حرکت بدن، مفاصل تکان خورده و تخریب غضروف ها بیشتر خواهد شد.

افراد دچار آرتریت، باید ورزش کنند اما نباید بروند یا تند پیاده‌روی کنند. وقتی می‌دوید یا سریع راه می‌روید، پاهایتان به شدت به زمین خورده و به‌طور ناگهانی از حرکت باز می‌مانند و این تکان شدید از ساق پا به سمت مفاصل زانو و ران رفته و می‌تواند غضروف را بشکند. بنابراین افراد آرتریتی نباید بدوند، سریع راه بروند یا بپرند یا تنیس و بسکتبال بازی کنند، زیرا ضربات ناشی از این حرکت ها ، به مفاصل آسیب رسانده و آنها را می‌شکند. در عوض ، این افراد می توانند دوچرخه سواری کنند( به طریقه دوچرخه متحرک روی یک یک محور صاف متحرک) زیرا با دوچرخه‌سواری روی محورمتحرک وهموار، پاها به طورناگهانی نمی‌ایستند و درنتیجه‌، غضروف مفاصل تکان نخورده و نمی شکنند.

افراد متبلا به آرتروز باید وزنه هم بلند کنند چون این کار عضلات را تقویت و مفاصل را تثبیت می کند و غضروف را تقویت می کند و مانع شکستگی آن می شود . در شرایط ایده آل ، مبتلایان به ورم مفاصل باید به دستگاههای وزنه دسترسی داشته باشند و آموزش داده شوند تا به شکل صحیح دو یا سه بار در هفته وزنه ها را در دسته‌های ده تایی بالا ببرند. این عده همچنین باید چندین بار در هفته دوچرخه بزنند .

انجام منظم و مداوم دوچرخه سواری ، در مکان هموار ، بلند کردن وزنه های ماشینی تحت نظارت مربی تخریب مفاصل و درد ناشی از آرتریت ( التهاب مفاصل) را کاهش می دهد. شنا پارو زدن یا هر ورزش دیگری که حرکت روان و هموار داشته باشد، می‌تواند جایگزین دوچرخه‌سواری شود.

3) درمان قند خون بالا با ورزش

ورزش در درمان دیابت بسیار موثر است، زیرا نه تنها باعث پایین آوردن قند خون و کاهش مقاومت بدن به انسولین می شود، بلکه خطر بیماری‌های قلبی عروقی و نیاز به دارو در دیابت نوع ۲(دیابت غیر وابسته به انسولین) را کاهش می دهد. هنگامی که یک فرد غیر دیابتی ورزش می‌کند، سطح انسولین خون، تحت تأثیر افزایش هورمون‌های ضدانسولین (خصوصاً گلوکاگون) کاهش می‌یابد. به این ترتیب، افزایش مصرف گلوکز توسط ماهیچه، با افزایش تولید گلوکز توسط کبد مطابقت می یابد. برای جلوگیری از افت قند خون در افراد دیابتی، باید غذای بیشتری قبل از ورزش، در حین یا بعد از آن مصرف کرد و یا دوز انسولین را با افزایش فعالیت ورزشی کاهش داد. در افراد دیابتی که انسولین یا داروهای کاهنده قند خون مصرف می‌کنند، هیپوگلیسمی(کاهش قند خون) مشکلی است که با ورزش پیش می‌آید. این هیپوگلیسمی HYPOGLYCEMIA) بیشتر بعد از ورزش اتفاق می افتد، زیرا بعد از ورزش، کبد و ماهیچه نیاز به استفاده از گلوکز برای بازسازی گلیکوژن دارد که این بازسازی ۳۰-۲۴ ساعت طول می کشد. برای جلوگیری از این افت قند خون یا باید غذای بیشتری قبل از ورزش یا در حین یا بعد از آن مصرف کرد و یا دوز انسولین را با افزایش فعالیت ورزشی کاهش داد.

از طرفی اگر در حالی که قند خون بیشتر از ۳۰۰-۲۵۰ میلی گرم در دسی لیتر است، ورزش شروع شود، هیپوگلیسمی و کتوز در اثر کمبود انسولین رخ می دهد، در این حالت ورزش باید متوقف شود.

● فصل سوم : تأثیرات پیاده روی بر انسان

۱) جلو گیری از بیماریهای قلبی

پیاده روی تند برای قلب مفید است قلب هم یک ماهیچه است و هر عملی که به جریان یافتن سریع خون در ماهیچه کمک کند باعث می شود آن ماهیچه شکل اصلی خود را حفظ کند اما پیاده روی منظم اثرات دیگری را نیز در بر خواهد داشت .

فشار خون را پائین می آورد و معمولا باعث کاهش فشار در سرخرگها خواهد شد . پیاده روی میتواند میزان کلسترول HDL (کلسترول مفید) را در خون بالا ببرد و باعث کاهش غلظت خون شود و از لخته شدن خون جلو گیری کند و نهایتاً اینکه پیاده روی به میزان ۵۰ درصد از سکته های قلبی می کاهد .

۲) جلو گیری از سکته مغزی

تا همین اواخر پیاده روی بر روی سکته ها مشخص نبود اما بنا بر مطالعات انجام شده افراد فعال کمتر دچار سکته میشوند بویژه سکته های ناشی از لخته شدن خون در مسیر جریان خون ارسالی به مغز. یک سال و نیم قبل یکی از بزرگترین پژوهشهای بعمل آمده منافع پیاده روی را در این مورد خاص به اثبات رسانید . محققان مدرسه بهداشت عمومی هاروارد پس از تجزیه و تحلیل عادات بهداشتی ۷۰۰۰۰ پرستار در طی ۱۵ سال ، بدین نتیجه رسیدند که آن دسته از افرادی که در هفته به مدت ۲۰ ساعت و یا بیشتر پــیاده روی داشته اند به میزان ۴۰ درصد خطر لخته شدن خون در مغز و در نتیجه سکته مغزی را کاهش داده‎اند .

۳ ) کم کردن وزن

پیاده روی یکی از بهترین راههای از بین بردن چربیهای بدن است . گرچه برخی معتقدند که ‎برای کاهش وزن باید حداقل یک ساعت در روز پیاده روی شود و چنانچه بتوانید پیاده‌روی را در برنامه ‎روزانه خود قرار دهیدقادر خواهید شد از وزن بدن خود بکاهید.

۴ ) جلو گیری از پیشرفت دیابت

نتایج دو پژوهشی که در سال قبل در این مورد انجام گرفت حاکی از آن است که پیــاده روی تند ۳۰ دقیقه ای در روز ، میتواند از پیشرفت دیابت نوع دوم در افراد دارای اضافه وزن بویژه آن گروه که هم اکنون بدن آنها در سوختن گلوکز مشکل دارد ، جلو گیری‎کند و یاآنرا به تعویق اندازد .در واقع نتایج یکی از تحقیقات که توسط موسسه ملی بیماریهای دیابت ، هاضمه و کلیه انجام گرفت ، نشان داد اثـرات یک برنامه منظم ورزشی در پیشگیری از دیابت دو برابر بیشتر از تجویز داروی متفورمین بوده است .

در هردو تحقیق ، افرادی که توانسته اند همزمان ۵ درصدازوزن خود را نیز کاهش دهند ، نتایج بهتری گرفته اند . امـا دومین بررسیی که در فنلانـد انجام شـد نشان داد که حتی در افرادی که کاهـش وزن نداشته اند ، پیاده روی اثرات مفیدی بر سلامتی آنها داشته است .

منابع:

www.tebyan.net

www.bmsu.ac.ir

www.daneshnameh.roshd.ir