سوارکاری

اسب، اسب دوانی و پرورش اسب در اسلام، مورد توجه فراوان قرار گرفته است. در قرآن و احادیث، اسب به صور مختلف و از جهات متعدد، به ویژه از دیدگاه نظامی و رزمی، مورد تمجید و تقدیر قرار گرفته است. خداوند متعال در قرآن به رزمندگان اسلام دستور می دهد، همیشه اسبان جنگی را آماده و مهیّا نگهدارند:

"واعدوا لهم ما استطعتم من قوّة و من رباط الخیل ترهبون به عدوالله وعدوکم؛

هر چه در توان دارید، از نیرو و اسب های آماده بسیج کنید، تا با این [تدارکات]، دشمن خدا و دشمن خودتان را بترسانید."

همچنین، اسب، قاطر و الاغ را وسیله سواری و زینت مناسب معرفی می کند:

"و الخیل و البغال والحمیر لتر کبوها و زینة و یخلق ما لا تعلمون؛

و اسبان و استران و خران را [آفرید] تا بر آن ها سوار شوید و [برای شما] تجملی [باشد]، و آن چه را نمی دانید می آفریند."

حضرت سلیمان پیامبر صلی الله علیه و اله را از علاقه مندان به اسب معرفی نموده و می فرماید: وی از اسبان قوی و چابک جنگی، سان می بیند و به آنان آن چنان علاقه می ورزد که دستور می دهد آن ها را باز گردانند و با این که تاریکی شب همه جا را فرا گرفته و اسبان به خوبی قابل رویت نیستند، با کشیدن دست به ساق ها و گردن هایشان، آن ها را آزموده و مورد نوازش قرار می دهد:

"اذ عرض علیه بالعشیّ الصّافنات الجیاد؛

[به خاطر بیاور] هنگامی که [طرف] غروب، اسبان چابک و تندرو را بر او عرضه داشتند."

"فقال انّی احببت حبّ اخیر عن ذکر ربی حتی توارت بالحجاب؛

گفت: من این اسبان را به خاطر پروردگارم دوست دارم[من می خواهم از آن ها در جهاد استفاده کنم. او همچنان به آن ها نگاه می کرد] تا از دیدگانش پنهان شدند."

"ردوها علی فطفق مسحا بالسوق والا عناق؛

[آن ها آن قدر جالب بودند که گفت:] بار دیگر آن ها را باز گردانید، و دست به ساق ها و گردن های آن ها کشید [و آن ها را نوازش کرد]."

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و اله اسب را که (سبب تقویت بنیه نظامی مسلمانان است)، موجب عزت مسلمین معرفی می کند و می فرماید:

"اربطوا الخیل فان ظهورها لکم عز واجوافها کنز؛

اسب ها را برای سواری و جنگ آماده کنید، زیرا پشت های آن ها (یا ظاهر آن ها) برای شما عزت و قدرت بوده، و شکم هایشان (یا باطن آن ها) برایتان گنج است."

"انّ الله اعزامّتی بسنابک خیلها و مراکز رماحها؛

خداوند، امت مرا به وسیله سم اسب ها و فروگاه نیزه ها عزیز ساخت."

آن حضرت همچنین اسب را یک مرکب بهشتی دانسته و می فرماید:

"خیول الغزاة حنو لهم فی الجنة؛

اسبان رزمندگان اسلام، در بهشت نیز اسبان آن ها خواهند بود."

و پرورش اسب را از شمار سرگرمی های باطل و بیهوده، خارج شمرده و می فرماید:

"کل لهو المومن باطل الا فی ثلاث: فی تادیبه الفرس، و رمیه قوسه، و ملاعبته امراته، فانهنّ حقّ؛

همه سرگرمی های مومن، جز در سه مورد باطل است: در آموزش دادن اسب و پرورش آن، و تیراندازی با کمان، و بازی کردنش با زنش؛ این سه مورد [باطل نبوده] حق است."

و اسب را برای همیشه خوب و خیر می داند و می فرماید:

"اخیر معقود بنواصی الخیل الی یوم القیامة؛

خیر و خوبی به پیشانی اسب تا روز قیامت بسته شده است."

جالب تر این که خود آن حضرت در مسابقه اسب دوانی شرکت می نماید.روزی به همراه گروهی از مسلمانان، دشمنان و دزدان را در خارج از شهر تعقیب می نماید. دشمنان، متفرق شده و می گریزند.آن گاه ابو قتاده به پیامبر صلی الله علیه و اله، پیش نهاد مسابقه اسب دوانی می دهد. آن حضرت نیز پذیرفته و در مسابقه شرکت می کند، و در این مسابقه، گوی سبقت را از همه شرکت کنندگان ربوده و اول می شود.و قابل توجه، این که نه تنها تعیین جایزه و شرط بندی را در این مورد جایز می داند، بلکه گاه، مخارج جوایز برندگان مسابقه را نیز خود به عهده می گیرد:

امام باقر علیه السلام فرمود:

"انّ رسول الله صلی الله علیه واله سابق بین الخیل، و اعطی السّوابق من عنده؛

رسول خدا صلی الله علیه واله مسابقه اسب دوانی ترتیب داده و جوایز را از مال خویش پرداخت."

"رایت رسول الله صلی الله یلوی ناصیة فرس باصبعه؛

رسول خدا صلی الله علیه واله را دیدم که با انگشت خویش موی پیشانی اسبی را می پیچید."

"و هو یمسح وجه فرسه بردائه؛

او صورت اسب خود را با عبای خویش پاک می کرد."

از مجموع مطالب مطرح شده می توان فهمید، اسلام چقدر برای این ورزش سالم، مفید و رزمی، ارزش و اهمیت قایل است.

امام زین العابدین علیه السلام فرمود:

"انّ رسول الله صلی الله علیه واله اجری الخیل و جعل سبقها اواقی من فضة؛

رسول خدا صلی الله علیه و اله، [در مسابقه اسب دوانی]، اسب دوانیده، و جایزه اش را چندین آق از جنس نقره قرار داد."

آن حضرت نیز همانند حضرت سلیمان علیه السلام، آن چنان به اسب اهمیت داده و بدان عشق می ورزد، که به دست مبارک خود، موی پیشانی اسب را پیچیده و صورت آن را با عبای خویش پاک و تمیز می کند.